Ngày 12 tháng 4 năm 2025, Tháng 4 vừa qua, Trung tâm Phát triển nông thôn miền Trung, Đại học Nông Lâm, đại học Huế đã tổ chức hội thảo đầu bờ tại vườn ươm cây dược liệu thôn A Tia 1, xã Hồng Kim, huyện A Lưới. Sự kiện nằm trong khuôn khổ dự án “Thúc đẩy bảo tồn cây thuốc nam bản địa gắn với cải thiện sinh kế của phụ nữ dân tộc thiểu số ở vùng miền núi”, được tài trợ bởi Quỹ Quản lý tài nguyên môi trường (ERM foundation) thuộc Tập đoàn Quản lý Tài nguyên Môi trường (ERM Group).
Mục tiêu then chốt của hội thảo là tạo ra diễn đàn để chia sẻ kinh nghiệm quý báu về vận hành nhóm vườn ươm, những lưu ý kỹ thuật trong quá trình ươm từng loại dược liệu, đồng thời cùng nhau tổng hợp các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả công tác ươm giống trong tương lai. Bà Hồ Thị Giang, Trưởng nhóm vườn ươm cộng đồng thôn A Tia 1, đã có phần trình bày chi tiết về quá trình hình thành và phát triển đầy nỗ lực của vườn ươm. Cụ thể, nhóm được thành lập vào tháng 4 năm 2024 nhờ sự hỗ trợ quý báu từ Trung tâm PTNT (CRD). Ban đầu, nhóm có 15 thành viên nhiệt huyết, tuy nhiên, do những khó khăn ban đầu và sự điều chỉnh về mặt tổ chức, hiện tại nhóm duy trì hoạt động với 10 thành viên, do bà Giang trực tiếp quản lý. Cơ cấu tổ chức của nhóm bao gồm trưởng nhóm, phó nhóm, kế toán kiêm thư ký và thủ quỹ. Với nguồn kinh phí đầu tư ban đầu khoảng 70 triệu đồng từ dự án, nhóm đã xây dựng một vườn ươm khang trang trên diện tích 500 m2, được trang bị đầy đủ các vật tư và thiết bị cần thiết như gạch, lưới B40, lưới che, hệ thống tưới và các dụng cụ khác. Dự án cũng đã tổ chức các buổi tập huấn chuyên sâu về kỹ thuật ươm cây giống và lập kế hoạch kinh doanh, trang bị cho các thành viên những kiến thức và kỹ năng cơ bản để có thể chủ động trong quá trình sản xuất và kinh doanh cây giống dược liệu. Nhóm đã thống nhất xây dựng kế hoạch sản xuất giống cây dược liệu cho dự án với số lượng dự kiến cho từng loại cây như sâm xuyên đá, sói rừng, thiên nhiên kiện, chè dây, thiên lý hương và râu hùm.
Mặc dù gặp nhiều khó khăn, với sự nỗ lực không ngừng và sự hỗ trợ từ cán bộ dự án, nhóm đã đạt được tỷ lệ sống tương đối tốt đối với nhiều loại cây dược liệu. Đáng chú ý, nhóm đã tiến hành xuất vườn 1.200 cây giống sói rừng và sâm xuyên đá vào ngày 28 tháng 3 năm 2025 để cung cấp cho dự án trồng trên rừng cộng đồng tại 4 xã Hồng Kim.
Trong phần chia sẻ kinh nghiệm, bà Giang đã trình bày về các kỹ thuật ươm giống cây dược liệu mà nhóm đã được hướng dẫn và áp dụng, bao gồm phương pháp ươm từ hom, củ rễ và các kỹ thuật trộn đất, pha thuốc kích thích, cắt hom, cấy hom và chăm sóc cây. Tuy nhiên, bà cũng thẳng thắn chỉ ra những thách thức và khó khăn mà nhóm đang phải đối mặt, bao gồm vấn đề về nguồn giống, đặc biệt là việc nhận biết và thu hái giống ngoài tự nhiên, kỹ thuật cắt hom đối với một số loại cây như sâm xuyên đá, sự tham gia không đồng đều của các thành viên do đặc thù công việc cá nhân, và những yếu tố khách quan như vấn đề thời tiết. Nhóm cũng bày tỏ mong muốn được học hỏi thêm kinh nghiệm ươm hạt và nâng cao tỷ lệ sống cho các loại cây ươm từ củ rễ và hom như râu hùm và thiên lý hương.
Phiên thảo luận diễn ra sôi nổi và mang tính xây dựng cao, tập trung vào việc đề xuất các giải pháp thiết thực để giải quyết những khó khăn mà nhóm vườn ươm đang gặp phải. Bà con đã cùng nhau trao đổi về các biện pháp tìm kiếm nguồn giống ổn định và chất lượng, các kỹ thuật ươm và chăm sóc cây giống hiệu quả hơn, dưới sự hướng dẫn tận tình của cán bộ dự án CRD.
Bà Hồ Thị Nga, Phó Chủ tịch UBND xã Hồng Kim ghi nhận và đánh giá cao những kết quả bước đầu mà nhóm vườn ươm đã đạt được, đồng thời nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc chia sẻ kinh nghiệm giữa các vườn ươm cộng đồng trên địa bàn. Sự kiện thành công tốt đẹp, tạo tiền đề vững chắc cho sự phát triển bền vững của các vườn ươm dược liệu cộng đồng, góp phần bảo tồn nguồn gen cây thuốc nam quý giá và nâng cao sinh kế cho người dân địa phương
Hội thảo đầu bờ tại vườn ươm cây dược liệu thôn A Tia 1, xã Hồng Kim, huyện A Lưới
