Trước đây nông dân thường phơi bắp dưới nắng tự nhiên, nhưng nay do sản xuất ở quy mô lớn, gieo cùng một thời điểm và bắp cũng sẽ chín cùng một thời điểm, hơn nữa có thể ở thời điểm thu hoạch thời tiết sẽ không thuận lợi cho việc phơi nắng tự nhiên. Vì vậy sấy bắp bằng lò sấy có quạt gió là phương pháp bảo đảm hơn. Nhưng việc sấy bằng lò sấy để giảm ẩm phải tuân theo những nguyên tắc nghiêm ngặt về nhiệt độ trong suốt quá trình sấy, vì nhiệt độ có thể làm nứt hạt, chết phôi, và giảm chất lượng hạt giống, thậm chí hỏng cả lô giống.
1. Thu hoạch:
Yêu cầu :
100 % số bắp thu hoạch đúng mô tả của dòng, giống, bắp không bị bốc nóng, không dính nước, sạch râu, sạch lá bi, không còn đuôi chuột dài.
Thu hoạch:
– Thu đúng thời điểm, khi trên ruộng 80-90% lá bi đã chuyển màu vàng khô (chín hoàn toàn), chọn những ngày thu hoạch không mưa.
Bóc sạch lá bi, vặt sạch râu.
Sau khi thu hoạch bắp không được tấp thành đống hoặc không được để trong bao tải kín, để qua đêm, bởi dễ gây nên hiện tượng bốc nóng, làm hỏng hạt giống.
Loại bỏ bắp lẫn, bắp nhiều hạt bị sâu hoặc bị thối, bắp nảy mầm.
– Bắp được chọn lọc kỹ nhanh chóng vận chuyển về cơ sở sấy chế biến; Vận chuyển về xưởng sấy càng nhanh càng tốt.
Tổ chức:
Huy động nhân lực kỹ thuật có kinh nghiệm về ngô giống, đi giám sát thu hoạch, bẻ bắp, bóc lá bi, nhặt loại bỏ những bắp thối, sâu, bắp nảy mầm và cân nhập cho đúng giống. Khoán chất lượng với cán bộ chỉ đạo của địa phương.
2. Sấy bắp:
Yêu cầu:
– Bắp thu hoạch về đưa vào sấy ngay
– Nhiệt độ sấy tuân thủ quy trình nghiêm ngặt.
Sấy :
– Bắp được xếp lên bin theo quy định, cụ thể 1 bin của Viện Ngô chứa được khoảng 15 – 16 tấn
– Nhóm lò, khởi động lò sấy, đặt nhiệt độ và theo dõi nhiệt độ của lò.
– Chỉnh nhiệt độ của lò phù hợp với nhiệt độ đặt, giữ ổn định theo quy định, ví dụ độ ẩm hạt khi thu hoạch như sau:
* ẩm độ hạt từ 30 – 32% đặt nhiệt độ 38,5 °C
* ẩm độ hạt từ 26 – 27% đặt nhiệt độ 39,5 °C.
* ẩm độ hạt từ 20 – 22% đặt nhiệt độ 40,5 °C.
– Thời gian sấy khoảng 60 – 70 h tuỳ theo ẩm độ hạt, cho đến khi ẩm độ hạt 18 – 20% thì dừng máy.
Quy trình mới thử nghiệm của Bộ môn Công nghệ Hạt giống
Sây ở chế độ nhiệt 39 – 42 – 43- 440C với lưu lượng gió 300 m3/h
1. Bắp tươi, thu hoạch ở ẩm độ 32- 34%, chuyển vào bin sấy;
2. Điều chỉnh quạt lưu lượng gió về 300 m3/h, tiến hành chạy quạt gió trong 1-5 giờ tùy theo độ ẩm hạt;
3. Điều chỉnh nhiệt:
Chế độ nhiệt ban đầu ở 390C sau đó cứ 4 giờ thì sẽ tăng lên 0,50C;
Khi nhiệt độ đến 44 oC thì giữ nguyên nhiệt độ này;
Sấy đến khi đạt độ ẩm 17 – 19% thì dừng gia nhiệt và quạt nguội 1 giờ.
Đưa bắp ra tẽ (sử dụng máy tẽ chuyên dụng).
3. Tách hạt:
Yêu cầu :
– Hạt không được dập, vỡ, sứt phôi.
– Sạch cùi.
– Không được lẫn cơ giới.
Thực hiện :
– Chuẩn bị máy tách hạt, kiểm tra và cho chạy thử.
– Cho bắp vào phễu máy tẽ, chạy máy.
– Kiểm tra độ rạn nứt, dập vỡ, sứt phôi hạt; sạch cùi,
– Vệ sinh máy sau khi tẽ xong.
4. Sấy hạt:
Yêu cầu :
– Nhiệt độ thích hợp với từng giai đoạn ẩm độ hạt, nhiệt độ cao nhất là 43°C
– Không bị lún cục bộ khối hạt sấy.
– Khối hạt sấy có độ dày đúng theo quy định.
– Đảo khối hạt sấy 2 – 3 lần/ ngày, đặc biệt hạt mới tẽ xong.
Thực hiện:
– Hạt được chuyển lên bin bằng phương pháp thủ công hoặc bằng gầu tải, san phẳng đều.
*Nhiệt độ trong giai đoạn sấy hạt được quy định như sau:
– ẩm độ hạt 18 – 20% đặt nhiệt độ 41°C
– ẩm độ hạt 15 – 16% đặt nhiệt độ 42°C
– ẩm độ hạt < 13% đặt nhiệt độ 43°C. Nhiệt độ này được duy trì cho đến khi ẩm độ hạt đạt mức tiêu chuẩn. - Cuối mẻ sấy tắt lò bằng cách ngưng cấp nhiệt hoặc bỏ chất đốt ra ngoài, tiếp tục quạt gió 45 - 60 phút để làm nguội hạt. 5. Sàng phân loại: Yêu cầu: - Tạp chất sạch (£ 1%) - Phân loại các hạt giống không đủ tiêu chuẩn làm giống (hạt nhỏ, hạt to khác dạng, cùi còn sót. Thực hiện: -Đổ ngô vào hố gầu tải, chuyển lên xi lô chứa, khởi động máy sàng, điều chỉnh làm sao cho máy chạy đều. - Kiểm tra độ sạch bằng cách đếm tỷ lệ tạp chất. 6. Xử lý hạt giống: Hạt sau khi sàng, hạt sẽ đổ xuống hố gầu tải theo băng chuyền lên xi lô trộn thuốc, ở đây thuốc và các chất xử lý... đã được hoà với nước, bộ phận kim phun hoạt động phun vào khối hạt cần trộn. Yêu cầu : thuốc xử lý được trộn đều, màu hạt tươi, ẩm độ hạt sau trộn tăng lên khoảng 0.8 - 1%. Có thể nhuộm thuốc sau đó sấy lại hạt. Ưu điểm của phương pháp này là: có thể cố định được ẩm độ hạt sau trộn. 7. Đóng gói: Yêu cầu: - Cân định lượng đủ theo khối lượng ghi ngoài bao bì. - Dán kín, có thể in ký hiệu của nhà sản xuất lên bao bì. - Tránh nhiệt độ của băng dán nhiệt cao Thực hiện: - Cho ngô vào túi, đưa lên máy hoặc dán bằng tay 8. Bảo quản: Hạt đã được nhuộm thuốc xử lý, trộn phẩm màu chỉ thị, đóng vào túi theo định lượng, sau đó được chuyển vào kho có ẩm độ và nhiệt độ thấp để bảo quản.