Được sự hỗ trợ tài chính của Liên minh Châu Âu (EU) và Tổ chức ICCO (Hà Lan) và với sự hỗ trợ về mặt kỹ thuật của Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn Quản lý tài nguyên (CORENARM), Dự án FLEGT – Khu vực miền Trung phối hợp với UBND xã Hương Giang và UBND huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Hội thảo “Tham vấn cộng đồng thu thập thông tin phục vụ cho tiến trình đàm phán và thực thi Hiệp định VPA/FLEGT” vào ngày 17/9/2014. Hoạt động này nằm trong chuỗi các hoạt động Hội thảo Tham vấn cộng đồng nhằm thu thập thông tin từ nhóm cộng đồng sống phụ thuộc vào rừng và các cơ sở chế biến gỗ trên địa bàn tại 04 tỉnh bao gồm Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và Quảng Nam.

Mục tiêu của Hội thảo tham vấn nhằm (i) Cung cấp thông tin liên quan đến tiến trình đàm phán và thực thi Hiệp VPA/FLEGT và những lợi ích khi tham gia vào Hiệp định VPA/FLEGT, (ii) Tạo ra tiếng nói chung giữa chính quyền địa phương, cộng đồng người dân sống phụ thuộc vào rừng và các cơ sở chế biến gỗ để ghi nhận và tìm hướng giải quyết những khó khăn vướng mắc trong việc làm hồ sơ, thủ tục chứng minh nguồn gốc gỗ hợp pháp (LD). Ngoài ra những thông tin thu thập được sẽ làm cơ sở cho việc hoàn thiện hệ thống đảm bảo tính hợp pháp của gỗ (TLAS).

Hội thảo tham vấn có sự tham gia của hơn 30 đại biểu đến từ nhóm hộ trồng rừng, nhóm hộ quản lý bảo vệ rừng, các cơ sở chế biến gỗ và các cơ quan liên quan trên địa bàn xã Hương Giang.

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo tham vấn, Ông Nguyễn Minh Luận – Phó Chủ tịch UBND xã Hương Giang đã cung cấp một số vấn đề cơ bản khi tham gia vào tiến trình đàm phán và thực thi Hiệp định VPA/FLEGT cụ thể: Chương trình hành động FLEGT hoàn toàn mới đối với cán bộ và người dân địa phương, nhiều thủ tục giấy tờ phức tạp về xác định nguồn gốc gỗ hợp pháp, đời sống của người dân sống phụ thuộc vào rừng còn gặp  nhiều khó khăn, cơ chế hưởng lợi từ rừng chưa được nhà nước quan tâm, các cơ sở chế biến gỗ còn phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu từ rừng tự nhiên mà vẫn chưa chú ý đến nguyên liệu từ gỗ rừng trồng.

Ông Nguyễn Minh Luận – PCT UBND xã Hương Giang phát biểu khai mạc hội thảo tham vấn

Thông qua Hội thảo tham vấn, Ông Trần Nam Thắng – Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn Quản lý tài nguyên (CORENARM)  và Ông Ngô Tùng Đức (Giảng viên Khoa Lâm nghiệp, Trường Đại học Nông Lâm Huế) đã giới thiệu về tiến trình đàm phán và thực thi Hiệp định VPA/FLEGT giữa Liên Minh Châu Âu (EU) và Chính phủ Việt Nam – Những lợi ích, khó khăn và thách thức khi tham gia vào tiến trình này và Nguyên tắc I và IV trong Dự thảo 6.3 về quy định khai thác gỗ trong nước và quy định chế biến gỗ.

Cũng thông qua Hội thảo, có rất nhiều thông tin được ghi nhận theo chiều hướng tích cực cho tiến trìnhVPA/FLEGT như: hơn 95% người dân có sổ đỏ, 100% các cơ sở chế biến gỗ có giấy phép kinh doanh. Chính quyền địa phương tạo điều kiện thuận lợi cho người dân làm các thủ tục khi có nhu cầu khai thác gỗ. Tuy nhiên, các hộ trồng rừng thường bán gỗ cho các tư thương và giao việc làm hồ sơ thủ tục cho các tư thương nên người dân đã không lưu giữ hồ sơ khi bán gỗ và sản phẩm gỗ. Đây là một trong những vấn đề vướng mắc khi làm hồ sơ, thủ tục chứng minh nguồn gốc gỗ hợp pháp sau này.

Bên cạnh đó, cộng đồng người dân sống phụ thuộc vào rừng, chính quyền địa phương cũng đã đưa ra những khó khăn, vướng mắc chẳng hạn như người dân phát triển rừng trồng một cách tự phát, không có quy hoạch cụ thể. Việc khai thác rừng trồng khó khăn do không có đường vận chuyển nguyên liệu đầu vào và sản phẩm đầu ra; người dân thường bị tư thương ép giá; là khu vực thường xảy ra bão, lũ lụt nên người dân trồng rừng thường phải bán gỗ giá thấp sau khi thiên tai đi qua.

Nhóm cơ sở chế biến gỗ đại đa số là các cơ sở có quy mô nhỏ nên chưa thực hiện tốt các nguyên tắc về bảo vệ môi trường, phòng chống cháy nổ, an toàn lao động hay bảo hiểm cho người lao động.

Sau những thông tin thu thập được từ cộng đồng người dân sống phụ thuộc vào rừng, cơ sở chế biến gỗ, và chính quyền địa phương xã Hương Giang, nhóm Tư vấn và Dự án đã tiến hành báo cáo kết quả và kiểm tra xác nhận thông tin thông qua cuộc tham vấn với UBND huyện Nam Đông.

Căn cứ vào những ý kiến đóng góp của các đại biểu tham dự hội thảo tham vấn, Dự án FLEGT – Khu vực miền Trung có trách nhiệm tổng hợp và hoàn chỉnh các ý kiến nhằm đóng góp vào nội dung Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp của gỗ (TLAS) trong tiến trình đàm phán và thực thi Hiệp đinh VPA/FLEGT dự kiến được ký kết và thực hiện từ tháng 10/2014./.

Dự án FLEGT