“Chúng ta phải chiến đấu với vấn nạn mua bán gỗ bất hợp pháp” – Tiến sỹ Josil P. Murray, Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc (FAO), Văn Phòng Khu Vực Châu Á và Thái Bình Dương, BangKok, Thái Lan phát biểu như vậy tại hội thảo khởi động dự án Hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ tuân thủ những yêu cầu về gỗ hợp pháp để tham gia hiệu quả vào chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp trong nước và quốc tế tại TP Huế ngày 7/9 vừa qua.

Toàn cảnh hội thảo

Hoạt động do Trung tâm Phát triển Nông thôn miền Trung Việt Nam (CRD) phối hợp cùng Trung tâm Giáo dục và Phát triển (CED) và Trung tâm Con người và Môi trường vùng Tây Nguyên (COPE) tổ chức
Mở đầu hội thảo, Bà Josil P. Murray có thuyết trình về tầm quan trọng của việc thúc đẩy thương mại gỗ hợp pháp và quản trị rừng hiệu quả: “Sai phạm mua bán gỗ bất hợp pháp có thể diễn ra bất kỳ một khâu nào và nó tác động lên nhiều mặt như về môi trường, gây mất rừng, mất đa dạng sinh học, tạo ra mấu thuẫn xã hội, suy giảm quản trị rừng… đó là lý do chúng ta phải chiến đấu với nạn mua bán gỗ bất hợp pháp. Đây không chỉ là công việc của riêng Việt Nam mà là vấn đề toàn cầu”. Đồng thời bà cũng giới thiệu các quy định bắt buộc và tự nguyện quốc tế về khai thác gỗ trái phép, các luật pháp quốc tế về cấm thương mại sản phẩm gỗ và gỗ bất hợp pháp.

Bà Josil P. Murray thuyết trình

Qua đó, để “chiến đấu với gỗ bất hợp pháp” Dự án “Hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ tuân thủ những yêu cầu về gỗ hợp pháp để tham gia hiệu quả vào chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp trong nước và quốc tế” được tài trợ bởi FAO sẽ diễn ra trong thời gian từ tháng 3/2018 đến tháng 9/2019.
Dự án sẽ giúp xác định các tổ chức xã hội có thể tham gia vào các hoạt động giám sát độc lập nhằm yêu cầu các cơ quan được chỉ định thực hiện hệ thống phân loại doanh nghiệp (OCS) giải trình và đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của hệ thống. Đặc biệt, dự án hướng đến hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ nhằm thúc đẩy nhóm này về kỹ thuật để tuân thủ yêu cầu Hiệp định đối tác tự nguyện (VPA) từ đó tham gia hiệu quả vào chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp trong cũng như ngoài nước.
Đến hội thảo, tiến sỹ Trương Quang Hoàng, Giám Đốc CRD công bố giới thiệu đến các bên liên quan dự án, tham vấn ý kiến, báo cáo đánh giá nhu cầu năng lực của các tổ chức xã hội và các hiệp hội doanh nghiệp để hỗ trợ kỹ thuật cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại 2 tỉnh Quảng Trị và Đồng Nai. Từ đó, thúc đẩy 55 đại biểu tham dự hội thảo đại diện cho cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội, tổng cục lâm nghiệp cùng nhau lập kế hoạch hoạt động chi tiết cho từng thời kỳ của dự án.
Tại hội thảo, đại diện Tổng cục Lâm nghiệp Việt Nam tóm tắt những vấn đề trọng tâm của hiệp định VPA về thực thi lâm luật, quản trị rừng và thương mại lâm sản (FLEGT) tác động đến doanh nghiệp gỗ gồm các khâu quản lý gỗ nhập khẩu, phân loại doanh nghiệp, xác minh nhập khẩu,cấp phép.
Các đại biểu cũng đã đặt nhiều câu hỏi và có những thảo luận tích cực đối với từng mục tiêu cụ thể của dự án, kết quả đánh giá sơ bộ về hoạt động thương mại gỗ trên 2 tỉnh Quảng Trị Và Đồng Nai. Trong đó, đáng chú ý là vấn đề lưu trữ giấy tờ thông tin liên quan đến vận chuyển, chế biến khai thác gỗ còn thụ động, chưa có hệ thống và rất khó để kiểm soát và giải trình khi bị kiểm tra hoặc yêu cầu giải trình. Trong 89 doanh nghiệp thuộc phạm vi nghiên cứu chỉ có 6% doanh nhiệp có sử dụng công cụ lưu trữ thông tin, 88 % có hệ thống thông tin không rõ ràng.

Các đại biểu thảo luận chi tiết kế hoạch hoạt động

“Hiện nay cái mà doanh nghiệp cần nhất chuẩn bị để tham gia hiệu quả chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp đó là được tuyên truyền để thấy rõ lợi ích của việc tuân thủ gỗ hợp pháp và hỗ trợ để lưu trữ giấy tờ đầy đủ. Đó là quy luật của thị trường, thị trường yêu cầu và chúng ta đáp ứng được thì chúng ta mới có thể xuất khẩu đi với giá trị cao”, ông Trí, chủ tịch Hiệp Hội Gỗ Đồng Nai chia sẻ.
Dự án cấp thiết ra đời trong bối cảnh, ngày 11/5/2017, Việt Nam và Liên minh Châu Âu đã ký tắt hiệp định Đối tác Tự nguyện về Thực thi Lâm luật, Quản trị rừng và Thương mại Lâm sản (VPA/FLEGT), kết thúc tiến trình đàm phán kéo dài 6 năm. Văn bản VPA đã được công bố rộng rãi và ngành Lâm nghiệp sẽ cải tiến khung pháp lý về quản lý bảo vệ rừng, tăng cường năng lực của địa phương trong thực thi lâm luật, quản trị rừng và đảm bảo tính hợp pháp của gỗ để xuất khẩu vào thị trường Châu Âu. Hiện nay, Tổng cục Lâm nghiệp (VNFOREST) đang xây dựng một Nghị định riêng về Hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp (VNTLAS), trong đó Hệ thống phân loại doanh nghiệp (OCS) sẽ được thiết kế chi tiết và hướng dẫn thực thi.

Bảo Hòa